قطار روابط اقتصادی ایران و سوریه شتاب می گیرد

پایگاه رهنما:

سه شنبه هفته گذشته رئیس مجلس شورای اسلامی در راس هیئت بلند پایه پارلمانی و با استقبال حموده صباغ رئیس مجلس سوریه وارد فرودگاه بین‌المللی دمشق شد. تمرکز اصلی این سفر اقتصادی و تجاری، رفع موانع تجاری و حل مشکلات تجار و بازرگانان برای استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی سوریه است.

در این سفر، وحید جلال زاده رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، عباس گلرو عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، روح‌الله متفکر آزاد عضو هیات رئیسه و کمیسیون آموزش، مهدی شریفیان عضو کمیسیون اجتماعی، روح الله نجابت عضو گروه دوستی پارلمانی ایران و سوریه و حسین امیرعبدالهیان مشاور امور بین الملل مجلس شورای اسلامی، دکتر قالیباف را همراهی می کنند.

• سفری برای جبران گذشته

رئیس مجلس شورای اسلامی در بدو ورود به فرودگاه دمشق در نشست خبری مشترک با حموده صباغ رئیس مجلس سوریه ضمن تشریح اهداف اقتصادی و تجاری این سفر و ابراز امیدواری نسبت به تصویب توافق نامه جامع همکاری های بین ایران و سوریه تاکید کرد: این توافق نامه جامع می تواند زمینه ساز فعالیت هر چه بهتر بخش های خصوصی و دولتی در دوران پساجنگ و بازسازی سوریه و استفاده از منافع اقتصادی و تجاری بین دو کشور شود.

قالیباف با بیان اینکه خیلی خوشحالم که این سفر در زمانی انجام می شود که سوریه به پایان دوران جنگ و ناامنی خود رسیده است، تاکید کرد: این ناامنی و جنگ تروریسم علیه سوریه با حمایت آمریکایی ها انجام شد، اما امروز آغاز دوره ساخت و ساز و حرکت اقتصادی در سوریه است.

رئیس مجلس همچنین با بیان اینکه توافق نامه جامع همکاری های بین دو کشور در حال تهیه است، ابراز امیدواری کرد که این توافق نامه در پارلمان های دو کشور در فرصت مناسب تصویب و توسط دولت ها اجرایی شود تا تجار، بازرگانان و فعالان اقتصادی دو کشور بتوانند از ظرفیت های ایجاد شده برای بازسازی سوریه و ارتقای همکاری های اقتصادی و تجاری استفاده کنند.

پس از فروکش کردن بحران در کشور سوریه به دلیل حمایت‌های بی‌دریغ ایران از آن کشور در دوره بحران، روابط سیاسی و امنیتی دو کشور به سطوح بسیار بالایی رسید. در همین راستا، دولت سوریه تلاش کرد تا برای جبران حمایت‌های ایران در دوران بحران، در دوره بازسازی، سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی ایران را در اولویت قرار دهد. به همین دلیل امتیازات مختلفی ازجمله واگذاری مدیریت بندر لاذقیه به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین بندر سوریه بدون برگزاری مناقصه و در قالب توافق سال 2015 به ایران داده شد.

 همچنین امتیازاتی در بخش‌های نفت و گاز و معادن، مسکن و کشاورزی نیز به ایران اعطا شد تا بتواند با سرمایه‌گذاری در این بخش‌ها علاوه بر کسب منافع اقتصادی، نیازهای کشور سوریه را نیز تأمین نماید. درواقع، دولت سوریه در تمام بخش‌های مهم اقتصادی این کشور، فرصت‌های انحصاری به ایران اعطا کرد که در حال حاضر به دلیل تعلل نهادهای مربوطه و نیز بخش خصوصی در حال از بین رفتن است. سفر قالیباف حرکتی مثبت برای جبران این تعلل چند ساله است.

• نگاه جدید به دیپلماسی

در جهان جدید، نگاه سنتی و قدیمی به دیپلماسی از قدرت سیاست خارجی می‌کاهد. برای عبور از نگرش سنتی در دیپلماسی دو بعد قدرت نرم و اقتصاد اهمیت فراوانی دارد که اتفاقاً دارای تأثیر بر یکدیگر هم هستند. به این معنی که ایجاد قدرت معنایی بدون جنبه‌های اقتصادی دیپلماسی چندان دست یافتنی نیست و در عین حال همکاری اقتصادی بدون قدرت نرم معنا ندارد. به همین واسطه سفر رئیس مجلس شورای اسلامی به سوریه را می‌توان نمادی از شکل جدید دیپلماسی دانست که هم دارای خصلت معنایی و قدرت نرم و هم دارای ابعاد اقتصادی است. حمایت جمهوری اسلامی ایران از ثبات در سوریه که با مجاهدت شهید سردار سلیمانی و یارانش، عینی و عملی شد، میان دو ملت همبستگی عمیقی ایجاد کرده و بستری برای گسترش همکاری‌های اقتصادی فراهم کرده

جمهوری اسلامی ایران قاطعانه از سوریه حمایت کرد؛ از همه مهمتر خون صدها مدافع حرم بود که در این سرزمین به خاک ریخت. اگرچه این خون ها برای حراست از امنیت و آرامش کشور هزینه شد و کسی نمی تواند مدعی هدر رفتن آنان باشد، اما حضور ایران در سوریه نباید تنها به بعد امنیتی محدود شود. گسترش این حضور به ابعاد تجاری و اقتصادی، زمینه ساز تعمیق روابط دو کشور و نفوذ نرم ایران در منطقه خواهد بود.

در این میان، برخی مغرضان برای پایمال کردن خون شهدا یا بی‌ارج و قرب ساختن سیاست منطقه‌ای نظام، آینده مبادلات تجاری دو کشور را تاریک و ناممکن ارزیابی می‌کنند. مثلا این مغرضان با دست گذاشتن روی اعداد و ارقام ادعایی درباره سطح بالای مبادلات تجاری کشورهایی نظیر عربستان، ترکیه، قطر با سوریه مدعی می‌شوند که بشار اسد عرصه را بر ایران تنگ کرده و اجازه انتفاع اقتصادی به ایران را نمی‌دهد. برای نمونه چندی است که این ادعا دست‌به‌دست می‌شود که طی هفت سال گذشته سطح مبادلات ترکیه با سوریه به 14میلیارد دلار رسیده و این در حالی است که در مدت مشابه، سطح مبادلات ایران با این کشور، در حد یک میلیارد دلار بوده است. حسن دانایی‌فر، رئیس ستاد روابط اقتصادی ایران با عراق و سوریه چندی پیش در گفت‌وگو با جماران با رد این ادعاهای بی‌پشتوانه تصریح کرد: «عدد و رقم‌هایی که در رابطه با دیگران می‌دهند، اعتبار ندارد. مثلا اعلام می‌کنند که سهم ترکیه از واردات به سوریه این‌قدر بوده ولی این سوال مطرح است که وقتی در داخل سوریه قانون تصویب کرده‌اند که ورود قانونی هر نوع کالایی از مرز ترکیه یا کالای ترکیه ممنوع است، چگونه این عدد و رقم‌ها احصا می‌شود».

با وجود انتشار این اعداد بی‌پشتوانه، این مسئله به‌هیچ‌وجه قابل کتمان نیست که سیاست‌های حداقلی و پراکنده دولت تدبیر و امید، باعث تنزل سهم ایران از پتانسیل اقتصادی در سوریه شده است. دستگاه دیپلماسی دولت تدبیر و امید که طی هشت سال گذشته نقطه تمرکز خود را عمدتا روی خوش‌آمد غرب و آمریکا نهاد، نتوانست از پتانسیل اقتصادی کشورهایی نظیر سوریه بهره کافی و وافی ببرد.

قالیباف در اولین برنامه کاری سفر خود با ۵۰ نفر از بازرگانان، تجار و فعالان اقتصادی، صنایع و کشاورزی بخش های خصوصی ایران و سوریه جلسه ای را ترتیب داد تا نشان دهد قرار است حرکت قطار روابط اقتصادی دو کشور شتاب گرفته و وارد مرحله تازه ای شود.